Tu jest miejsce na reklamê. Zobacz cennik

O wdrożeniu programu rewitalizacji ośrodka dyrektor IPJ rozmawiał z zaproszonym do Świerku wiceministrem nauki i szkolnictwa wyższego prof. Jerzym Duszyńskim.

Ponad 300 publikacji naukowych rocznie, wyniki badaÅ„ opisywane w najbardziej prestiżowych czasopismach, szeroka współpraca miÄ™dzynarodowa, nagroda za badania na rzecz gospodarki, tytuÅ‚ „Popularyzatora Roku 2007” – to udokumentowany dorobek IPJ, który wymienia dr hab. Grzegorz Wrochna, obalajÄ…c mit, jakoby polscy fizycy jÄ…drowi nie zajmowali siÄ™ niczym od czasu zamkniÄ™cia budowy elektrowni w Å»arnowcu.
"Technologie jÄ…drowe to nie tylko energetyka, ale także szerokie zastosowania w medycynie, w wytwarzaniu nowych materiałów, w ochronie Å›rodowiska, systemach bezpieczeÅ„stwa, a nawet w badaniu dzieÅ‚ sztuki w archeologii. Metody jÄ…drowe znalazÅ‚y zastosowanie w bardzo wielu dziedzinach gospodarki i życia spoÅ‚ecznego. Dlatego nasz instytut rozwija zarówno badania podstawowe, jak i aplikacyjne" – mówi naukowiec.
Dodaje, że IPJ otrzymaÅ‚ niedawno prestiżowÄ… nagrodÄ™ "Teraz Polska" dla przedsiÄ™wziÄ™cia innowacyjnego (nowa kategoria konkursu) za stół terapeutyczny do naÅ›wietlania caÅ‚ego ciaÅ‚a opracowany we współpracy ze szpitalem im. LeszczyÅ„skiego w Katowicach. "Wspólnie z innymi oÅ›rodkami odkrywamy nowe czÄ…stki, badamy niezwykÅ‚e wÅ‚asnoÅ›ci materii i obserwujemy kosmiczne eksplozje" – mówiÄ… fizycy.

Tymczasem, jak stwierdza dyrektor, ośrodek w Świerku ma infrastrukturę techniczną z lat 50-tych i 60-tych, ponieważ w związku z przerwaniem programu energetyki jądrowej w Polsce po katastrofie w Czernobylu w tę dziedzinę przestano inwestować.
"NÄ™kajÄ… nas ciÄ…gÅ‚e awarie. W czerwcu awaria transformatora zagroziÅ‚a wielodniowÄ… przerwÄ… w zasilaniu oÅ›rodka. W grudniu woda z pÄ™kniÄ™tej rury zaczęła zalewać piwnice w budynku reaktora. Trudno jest w tych warunkach prowadzić badania naukowe" – ubolewa Wrochna.

W opinii Wrochny, instytut nie pasuje do obecnej struktury nauki w Polsce. Jak tłumaczy, formalnie jest to Jednostka Badawczo-Rozwojowa (JBR). Jednostki te współpracują blisko z wybranym przemysłem, odpowiadając na jego bardzo konkretne krótkoterminowe zapotrzebowania.
"Jest wiele takich placówek, które odnoszÄ… duże sukcesy. Jednak charakter naszej dziaÅ‚alnoÅ›ci jest szerszy. Poza badaniami aplikacyjnymi prowadzimy caÅ‚Ä… gamÄ™ badaÅ„ podstawowych, co z kolei czyni nas podobnymi do instytutów PAN. Mamy też silnÄ… kadrÄ™ profesorskÄ… i prowadzimy studia doktoranckie, podobnie jak wyższe uczelnie. Prowadzimy wÅ‚asne centrum edukacyjne i rozwijamy programy edukacyjne docierajÄ…ce do mÅ‚odzieży w wielu miejscach Polski. Trudno nam zmieÅ›cić siÄ™ w "gorsecie" JBR i w zasadzie nie ma w strukturze nauki polskiej takiej formy, w której czulibyÅ›my siÄ™ dobrze" – mówi dyrektor IPJ.

Zdaniem Wrochny, to nie instytut powinien przystosowywać siÄ™ do sformalizowanych struktur, bo powiÄ…zanie badaÅ„ podstawowych z aplikacyjnymi jest wÅ‚aÅ›nie mocnÄ… stronÄ… jednostki. Rezygnacja z któregoÅ› pionu oznaczaÅ‚aby, wedÅ‚ug niego, znaczne osÅ‚abienie jednostki i w efekcie dużą stratÄ™ dla polskiej nauki. Dlatego niezbÄ™dne jest utworzenie nowej formuÅ‚y dla tego i podobnych instytutów – jak wspomniany Instytut Energii Atomowej, Instytut Fizyki JÄ…drowej PAN w Krakowie, Instytut Chemii i Techniki JÄ…drowej w Warszawie oraz Instytut Fizyki Plazmy i Laserowej Mikrosyntezy, również z Warszawy.

Wrochna rozmawiał z wiceministrem o koncepcji JBR+, która została wspomniana w materiałach opracowywanych przez MNiSW w związku z planami reformy. Jednak idea ta nie jest jeszcze dostatecznie sprecyzowana, aby mogła być podstawą konkretnych planów.
"Być może tÄ™ myÅ›l należy twórczo rozwinąć. Najlepiej byÅ‚oby, aby instytuty atomistyki, które prowadzÄ…c dziaÅ‚alność naukowÄ… muszÄ… przestrzegać przepisów ustawy Prawo Atomowe (badacze majÄ… do czynienia z substancjami radioaktywnymi i akceleratorami wytwarzajÄ…cymi promieniowanie), mogÅ‚y tworzyć specjalnÄ… klasÄ™ jednostek badawczych, okreÅ›lonÄ… w dedykowanym rozdziale Prawa Atomowego lub w odrÄ™bnej ustawie" – podsumowuje Wrochna.

PAP

Polska atomistyka w "gorsecie"