Pompy ciepła | Oświetlenie LED, żarówki LED | Kolektory słoneczne | Certyfikat energetyczny | Podłogówka

Polska atomistyka w "gorsecie"... Instytut ProblemĂłw Jądrowych (IPJ) i Instytut Energii Atomowej (IEA) działające w Świerku stanowią potencjalne specjalistyczne zaplecze badawcze i edukacyjne dla programu budowy polskiej energetyki jądrowej. "Jednak między światowym poziomem naukowym tych jednostek a poziomem ich finansowania i stanem infrastruktury technicznej, występuje duĹźy rozdĹşwięk" – podkreśla dr hab. Grzegorz Wrochna.

Tu jest miejsce na reklamę. Zobacz cennik

O wdrożeniu programu rewitalizacji ośrodka dyrektor IPJ rozmawiał z zaproszonym do Świerku wiceministrem nauki i szkolnictwa wyższego prof. Jerzym Duszyńskim.

Ponad 300 publikacji naukowych rocznie, wyniki badań opisywane w najbardziej prestiĹźowych czasopismach, szeroka współpraca międzynarodowa, nagroda za badania na rzecz gospodarki, tytuł „Popularyzatora Roku 2007” – to udokumentowany dorobek IPJ, ktĂłry wymienia dr hab. Grzegorz Wrochna, obalając mit, jakoby polscy fizycy jądrowi nie zajmowali się niczym od czasu zamknięcia budowy elektrowni w Ĺťarnowcu.
"Technologie jądrowe to nie tylko energetyka, ale takĹźe szerokie zastosowania w medycynie, w wytwarzaniu nowych materiałów, w ochronie środowiska, systemach bezpieczeństwa, a nawet w badaniu dzieł sztuki w archeologii. Metody jądrowe znalazły zastosowanie w bardzo wielu dziedzinach gospodarki i Ĺźycia społecznego. Dlatego nasz instytut rozwija zarĂłwno badania podstawowe, jak i aplikacyjne" – mĂłwi naukowiec.
Dodaje, Ĺźe IPJ otrzymał niedawno prestiĹźową nagrodę "Teraz Polska" dla przedsięwzięcia innowacyjnego (nowa kategoria konkursu) za stół terapeutyczny do naświetlania całego ciała opracowany we współpracy ze szpitalem im. Leszczyńskiego w Katowicach. "WspĂłlnie z innymi ośrodkami odkrywamy nowe cząstki, badamy niezwykłe własności materii i obserwujemy kosmiczne eksplozje" – mĂłwią fizycy.

Tymczasem, jak stwierdza dyrektor, ośrodek w Świerku ma infrastrukturę techniczną z lat 50-tych i 60-tych, ponieważ w związku z przerwaniem programu energetyki jądrowej w Polsce po katastrofie w Czernobylu w tę dziedzinę przestano inwestować.
"Nękają nas ciągłe awarie. W czerwcu awaria transformatora zagroziła wielodniową przerwą w zasilaniu ośrodka. W grudniu woda z pękniętej rury zaczęła zalewać piwnice w budynku reaktora. Trudno jest w tych warunkach prowadzić badania naukowe" – ubolewa Wrochna.

W opinii Wrochny, instytut nie pasuje do obecnej struktury nauki w Polsce. Jak tłumaczy, formalnie jest to Jednostka Badawczo-Rozwojowa (JBR). Jednostki te współpracują blisko z wybranym przemysłem, odpowiadając na jego bardzo konkretne krótkoterminowe zapotrzebowania.
"Jest wiele takich placĂłwek, ktĂłre odnoszą duĹźe sukcesy. Jednak charakter naszej działalności jest szerszy. Poza badaniami aplikacyjnymi prowadzimy całą gamę badań podstawowych, co z kolei czyni nas podobnymi do instytutĂłw PAN. Mamy teĹź silną kadrę profesorską i prowadzimy studia doktoranckie, podobnie jak wyĹźsze uczelnie. Prowadzimy własne centrum edukacyjne i rozwijamy programy edukacyjne docierające do młodzieĹźy w wielu miejscach Polski. Trudno nam zmieścić się w "gorsecie" JBR i w zasadzie nie ma w strukturze nauki polskiej takiej formy, w ktĂłrej czulibyśmy się dobrze" – mĂłwi dyrektor IPJ.

Zdaniem Wrochny, to nie instytut powinien przystosowywać się do sformalizowanych struktur, bo powiązanie badań podstawowych z aplikacyjnymi jest właśnie mocną stroną jednostki. Rezygnacja z ktĂłregoś pionu oznaczałaby, według niego, znaczne osłabienie jednostki i w efekcie dużą stratę dla polskiej nauki. Dlatego niezbędne jest utworzenie nowej formuły dla tego i podobnych instytutĂłw – jak wspomniany Instytut Energii Atomowej, Instytut Fizyki Jądrowej PAN w Krakowie, Instytut Chemii i Techniki Jądrowej w Warszawie oraz Instytut Fizyki Plazmy i Laserowej Mikrosyntezy, rĂłwnieĹź z Warszawy.

Wrochna rozmawiał z wiceministrem o koncepcji JBR+, która została wspomniana w materiałach opracowywanych przez MNiSW w związku z planami reformy. Jednak idea ta nie jest jeszcze dostatecznie sprecyzowana, aby mogła być podstawą konkretnych planów.
"Być moĹźe tę myśl naleĹźy twĂłrczo rozwinąć. Najlepiej byłoby, aby instytuty atomistyki, ktĂłre prowadząc działalność naukową muszą przestrzegać przepisĂłw ustawy Prawo Atomowe (badacze mają do czynienia z substancjami radioaktywnymi i akceleratorami wytwarzającymi promieniowanie), mogły tworzyć specjalną klasę jednostek badawczych, określoną w dedykowanym rozdziale Prawa Atomowego lub w odrębnej ustawie" – podsumowuje Wrochna.

PAP

Polska atomistyka w "gorsecie"